Khi niềm tin tâm linh bị biến tướng

Người trẻ còn dồn hết niềm tin vào thần, coi như phao cứu sinh trong mọi việc của cuộc sống. Điều đó đã trở nên những hình ảnh xấu trong văn hóa – tín ngưỡng trong lòng tầng lớp hiện đại. Cầu an hay “tranh cướp” lộc? Đầu năm là thời điểm người dân hành hương đi lễ chùa rất đông. Đa số người Việt đều mong muốn đi chùa cầu may, cầu bình an cho một năm mới gặp nhiều thuận lợi, tránh điều xui xẻo. Nhưng sự “cuồng tín” của không ít người đã khiến nét đẹp rất cần gìn giữ này thêm phần biến tướng. Có thể dễ dàng nhìn thấy những hình ảnh dòng người đông đúc, nhốn nháo chen chúc nhau tại chùa Hương trong những ngày gần đây. Các bãi trông gửi xe hét giá “cắt cổ” vẫn đông nghẹt công cụ, có lúc còn xảy ra ách tắc. Người dân chen chúc nhau xì xụp lễ bái, những hoạt động bói toán, xem quẻ tự phát được dịp mọc lên như nấm mặc dầu đã có sự can thiệp của cơ quan chức năng. Lễ khai ấn đền Trần (Nam Định) là tiêu biểu của việc “tranh cướp”, chen lấn, xô đẩy, của những người tham dự. Phủ Tây Hồ năm nào cũng là nơi “quá tải” khách thập phương lẫn người dân Thủ đô. Dọc đường vào phủ hình như bất cứ lúc nào cũng có thể xảy ra ách tắc, khi này xe ô tô riêng, xe du lịch, xe máy, các công cụ công cộng, các quầy bán đồ lễ, đồ cúng la liệt khiến phủ Tây Hồ vốn diện tích nhỏ bé nay càng khó ra, vào. Gian phủ chính lúc nào cũng chật như nêm, không còn chỗ đứng lễ, phần đông phải xếp hàng hoặc chen chúc nhau từng chút một. Người không chen vào được thì xếp hàng đứng vái vọng bên ngoài, người chen vào được rồi thì như đứng trong vòng vây, kẹt cứng khó mà ra nổi. Tại chốn khôn thiêng, còn tồn tại những kiểu hành xử không đẹp, thậm chí là thiếu văn hóa. Trên đỉnh chùa Đồng – Yên Tử (Quảng Ninh) vì diện tích rất chật Phụ kiện patin hẹp nên ngay có tiếng người quát lác, hò hét, bàn cãi để chen đến gần gian lễ, đùn đẩy nhau để không bị đứng ở vách đá trơn trượt, khiến cho việc cúng lễ trở nên hết sức bừa. Cảnh chen chúc bộc trực diễn ra tại các ngôi đền, ngôi chùa lừng danh khôn thiêng trong những ngày đầu năm. Ảnh: TL Quá tin biến thành "mê tín" Ắt hẳn chúng ta không còn xa lạ gì với việc hi hữu có những người mang tiền xu, đĩa sứ đến khấn vái, xin lộc “chỗ này, chỗ kia”. Đền Ghềnh, quận Long Biên, Hà Nội và một số ngôi đền nức tiếng khôn thiêng khác, thẳng tắp xảy ra hiện tượng những người dân cuồng tín đến lớn tiếng khấn vái những bài khấn dài lê thê xin “các ngài mở kho”, “các ngài độ cho của…” lấy lộc bài bạc, “đề đóm”, làm ảnh hưởng đến việc cúng lễ của những người xung quanh. Tại một số ngôi chùa, người dân còn biến tấu các trữ, sự tích trở thành điều mê tín, hoặc đùa nhau truyền mồm, tin một cách mù quáng vào những điều khó thành hiện thực. Đền thờ Cô bé Cửa Suốt (Quảng Ninh) có hồ nước tiên đã thành một nơi kinh dinh… chai, lọ cho người dân khắp nơi đến “xin nước thánh”, “xin nước lộc” mang về. Với lòng tin rằng tắm nước dưới hồ da sẽ trắng, xinh đẹp, hoặc uống vào thì đầu óc sáng suốt hơn, sáng dạ, sáng dạ… Người người chen lấn để xin nước uống, nhiều trường hợp bán tín, bán nghi, nhưng cũng cố xếp hàng để múc nước rửa mặt rồi mới an tâm rời đền. Lễ dâng sao giải hạn ở tham khảo một số nơi cũng là một hình thức mê tín được nhiều chuyên gia đánh giá là hình thức mê tín dị đoan. Vẫn biết đây chỉ là một hình thức để người dân cảm thấy yên tâm làm ăn hơn trong năm mới, nhưng cũng có một bộ phận lớn người dân do quá tin cẩn vào hoạt động này, phung phí quá nhiều tiền tài “giải hạn, giải xui, rước may mắn về”. Do đi lễ cầu may, cầu an nên ai cũng không tiếc tiền tài để đổ vào các khoản tổn phí ngoài lề, nên có những nơi đẩy giá mỗi khóa lễ của mỗi gia đình lên đến con số hàng trăm triệu đồng. Chính vì sự mê tín mù quáng của một số người đã khiến các hoạt động mê tín dị đoan được dịp phát triển. Không chỉ riêng việc chen lấn xô đẩy để có chỗ đứng lễ bái, nhiều người còn dự nhiều hình thức tế lễ như: Lên đồng, bói toán, tính quẻ, xem tướng… hồ hết các hình thức này đều là tự phát, không có cơ sở khoa học, nhưng vẫn khiến rất nhiều người tin, thậm chí đổ tiền nong vào những “cậu”, những “cô” nghe được “thiên ý”, đoán được tương lai, trông hóa giải hạn. Hiện thời chưa có cơ sở để chính xác có hay không việc những người tồn tại năng lực về linh tính. Chưa kể việc bất cứ ai cũng có thể cầm quạt đi xem bói, đoán tương lai, nhìn hạn cũng là điều rất đáng nghi. Đền Kiếp Bạc (Hải Dương) là nơi xuất hiện khá nhiều “thầy bói” ngay trong sân đền, sẵn sàng gạ, chào mời, đeo bám khách thập phương đến lễ đồng ý xem quẻ. Mặc cho ban quản lý di tham khảo tích đền Kiếp Bạc đã dựng biển cấm, những hoạt động này vẫn hoành hành khiến nhiều người bức xúc. Chưa kể việc kinh doanh các mặt hàng thuốc chữa bách bệnh ngoài khuôn viên một số đền, chùa, lấy lý do là nhờ sự linh thiêng để lừa lật những người dân cả tin, mê tín. Vì biết cửa chùa là nơi khuyên lơn mọi người làm việc thiện, phát tâm công đức để nhận lấy bình an, nên hành khất, ăn xin xuất hiện dọc các lối vào đền, chùa, kiếm bộn tiền nhờ vào lòng hảo tâm của quần chúng. Những thực trạng dễ dàng nhìn thấy ở trên đang khiến các hoạt động lễ hội, đi chùa hành hương đầu năm không còn là nét đẹp văn hóa truyền thống nữa. Khi sau những lượt khách thập phương đến và đi là rác thải vứt đầy đường, tiền lẻ gài khắp nơi, hương nhang thì “bạ đâu cắm đấy”. Không chỉ vậy, những kẻ giả nhà sư đi khất thực xin tiền, những mánh khóe lừa đảo, hơn nữa là hoạt động ăn trộm, ăn trộm hoành hành khi người dân sơ hở, mất cảnh giác trong lúc lễ bái chen lấn, xô đẩy. Khi người trẻ dùng “niềm tin đần” để sống Trong số những người dự các hoạt động cúng lễ Hiện nay, giới trẻ chiếm một phần khá lớn. Học trò phổ quát, sinh viên ĐH đến các công chức trẻ lo lên danh sách đi lễ những đâu, làm bao lăm khóa lễ giải hạn, cầu may, xin lộc, vay tiền tài Thánh. Cứ phải đầy đủ thì từ tháng sau mới yên tâm mà làm việc khác. Thậm chí đời trẻ giờ còn thạo việc coi chi tiết tham khảo bói, cúng vái hơn cả lớp ông bà, ba má. Khi đi lễ chùa chiền hay đến các tụ điểm bói toán, không khó để bắt gặp các cô cậu còn ngồi trên ghế nhà trường, khuôn mặt "non choẹt" nhưng “khoản” lễ lạt đã rất sùng bái, bài bản. Thậm chí, có nhiều đôi vợ chồng công chức, xin nghỉ phép năm, để đi hết đền này, chùa nọ từ Bắc chí Nam làm đủ các khóa lễ giải hạn, cầu an theo lời thầy phán. Cuộc sống của mỗi con người vốn phải đối mặt với muôn ngàn khó khăn, sức ép, thậm chí thất bại, mất mát nên nhu cầu dựa vào các yếu tố đời sống linh tính, lực lượng siêu nhiên càng tăng lên. Chỉ vì quá tin mà ranh giới giữa tín ngưỡng và mê tín thêm phong thanh. Thay vì chỉ ngồi chờ vận may từ đần mang lại, đốt tiền vào những khóa lễ, mang cả cái tham sân si đến chốn khôn thiêng, miệng cầu điều tốt đẹp, tay làm điều xấu. Hãy dùng niềm tin tâm linh là một sức mạnh để khiến mỗi cá nhân thêm động lực để vượt qua mọi khó khăn, đạt được những thành công nhất thiết trong cuộc sống. Đó là khi thực thụ việc đi chùa cúng lễ, tu tập đã phát huy được ý nghĩa đích thực. Xuân Thanh - Thu Quỳnh