"Cổ phiếu vua" lên sàn: Nan giải!

Dù mới chỉ có 3 nhà băng (NH) tổ chức đại hội cổ đông (ĐHCĐ) nhưng các cổ đông đã thấy trước viễn ảnh chưa sáng sủa của những "cổ phiếu vua" một thời. Đọc E-paper Thay người vì sức ép Trong mùa đại hội của các NH năm nay, vấn đề nóng nhất là phần nhiều các NH đều thông báo đổi thay nhân sự cấp cao. Nhà băng TMCP Nam Á (NamA Bank) đã ưng chuẩn việc từ chức của chủ toạ HĐQT, bà Nguyễn Thị Xuân Loan, Phó chủ toạ Huỳnh Thanh Chung và Thành viên HĐQT Trần Anh Tuấn. Cùng với đó, NamA Bank đã bầu bổ sung 2 thành viên HĐQT là ông Nguyễn Quốc Toàn và ông Trần Ngô Phúc Vũ. Trong đó, ông Nguyễn Quốc Toàn đảm nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT thay em gái là bà Nguyễn Thị Xuân Loan và Tổng giám đốc là ông Vũ. Tại ĐHCĐ của SCB, cổ đông cũng chứng kiến chủ toạ và Phó Chủ tịch HĐQT của NH là bà Nguyễn Thu Sương và ông Trầm Thích Tồn đồng đệ đơn từ chức. Được biết, sắp tới, một số NH khác cũng dự báo sẽ có biến động mạnh về nhân sự mấu chốt. Mỗi người từ nhiệm đều có lý do riêng. Chẳng hạn, bà Nguyễn Thị Xuân Loan thông tõ do phải đảm đương kinh doanh vượt quá sức, nên từ nhiệm để có thời gian chăm lo cho chồng và con nhỏ. Hay chuyện ông Phạm Hữu Phú từ nhiệm chức Chủ tịch Sacombank sang làm thành viên của Eximbank cũng có là lý do cá nhân... Tuy nhiên, nhận định về sự biến động nhân sự cấp cao của các NH, một số chuyên gia nói rằng, căn nguyên chính là từ áp lực tái cấu trúc hoạt động ngành NH. Dù không nặng nề, nhưng một cổ đông dự đại hội tỏ sự băn khoăn về quyền lợi của mình trước việc thay người. Chả hạn, một cổ đông của NamA Bank cho rằng, mỗi năm ĐHCĐ đều đặt ra chỉ tiêu lợi nhuận, kèm theo là thù lao của thành viên HĐQT. Tỉ dụ năm trước, đại hội duyệt kế hoạch lợi nhuận 400 tỷ đồng, thù lao cho HĐQT là 10 tỷ đồng. Nay chỉ tiêu kinh dinh năm 2013 đạt chưa tới 50% kế hoạch đề ra thì thay đổi Chủ tịch. Na ná, một cổ đông của Sacombank than rằng, mỗi chủ toạ đều có hướng điều hành riêng nên lợi quyền được hưởng mỗi giai đoạn cũng khác nhau. Chẳng hạn, khi ông Đặng Văn Thành còn là chủ toạ Sacombank, có hứa chia cổ tức tới 16%/năm (thời điểm 2011). Tuy nhiên, trước khi thực hành, ông đã bị miễn nhiệm và người lên thay chưa thực hành lời hứa nay thì nay lại bổ dụng Chủ tịch mới! Cổ tức bèo Trước đây, rót vốn vào cổ phiếu NH ngoài việc kỳ vọng giá tăng, nhà đầu tư còn trông đợi vào cổ tức hằng năm và nguồn thặng dư bằng cổ phiếu thưởng. Cổ tức không ít NH chi trả trên dưới 25%, kèm theo việc phát hành cổ phiếu thưởng từ nguồn thặng dư để lại. Thế nhưng, 2 năm trở lại đây, cổ phiếu NH giảm xuống mức đáy, cổ tức lại bị cắt giảm mạnh. Các dự báo đưa ra về triển vọng cổ phiếu NH vẫn chưa có điểm sáng. Cho nên, các nhà đầu tư mua cổ phiếu một thời được xem là "vua" này chỉ còn mong đợi vào tỷ lệ cổ tức. Nhưng hiện nay, sau mỗi phiên ĐHCĐ chấm dứt, phần lớn nhà đầu tư đều thất vọng vì tỷ lệ cổ tức chỉ còn 2 - 3%. Thậm chí, một số NH đang thời đoạn tái cơ cấu mất luôn khả năng chi trả cổ tức, với lý do dùng mọi nguồn lực, kể cả lợi nhuận để phục vụ cho mục tiêu tái cấu trúc. Đơn cử, tỷ lệ cổ tức Southern Bank dự định chi trả cho cổ đông năm 2013 là 8%, tuy nhiên, lợi nhuận của NH này giảm đến 71% trong quý III/2013, chỉ đạt 226 tỷ đồng, trong khi chỉ tiêu cả năm là 560 tỷ đồng và rất khó có thể hoàn tất được chỉ tiêu lợi nhuận đưa ra. Năm 2012, Southern Bank cũng đưa ra kế hoạch cổ tức 10%, nhưng kết quả cổ đông chỉ nhận được mức cổ tức 2,1%, với lý do lợi nhuận giảm mạnh. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là con số đưa ra trong vắng, trên thực tiễn, tham dự ĐHCĐ của Sacombank, nhiều cổ đông nắm giữ cổ phiếu Southern Bank lên án rằng, từ khi mua cổ phiếu của Southern Bank đến nay, họ chẳng nhận được một đồng cổ tức nào từ phía NH này. Trong 2 năm qua Navibank cũng không có khả năng chi trả cổ tức và tình trạng này sẽ khó tránh được trong năm nay do lợi nhuận giảm mạnh. Tổng lợi nhuận trước thuế 2013 của Navibank đạt 31,94 tỷ đồng nhưng nợ xấu vẫn chiếm tới 6% tổng dư nợ cho vay tính đến hết năm 2013. Na ná, một số NH khác đang trong quá trình tái cơ cấu như PGBank, SCB, PVcomBank hay VNCB... Cũng rất khó có thể chi trả cổ tức mà chính yếu dành nguồn lợi nhuận để phục vụ cho quá trình đẩy mạnh việc tái cơ cấu. Khá hơn, lãnh đạo NamA Bank cho biết, năm nay sẽ chia cổ tức tương đương với lãi suất gửi tiện tặn. Tuy nhiên, NamA Bank chỉ chi trả cho cổ đông nhỏ nên xem ra đây cũng chỉ là chuyện muôi tạm. Ngại lên sàn mặc dầu không nói ra, nhưng hai mùa ĐHCĐ gần đây, các NH không còn nhắc nhiều đến chuyện niêm yết cho dù đây là chỉ đạo của Thủ tướng. Theo lãnh đạo của một số NH, niêm yết trong bối cảnh bây giờ không thuận tiện. Ông Trần Phương Bình, Tổng giám đốc DongA Bank, cho biết, NH này đã đổi chiến lược kiêng kị cổ đông chiến lược nước ngoài trước khi đưa cổ phiếu lên sàn, thay vì muốn giữ nguyên "room" 20% cho nhà đầu tư ngoại. Theo ông, niêm yết là điều kiện cấp thiết để minh bạch, song không có tức là NH sẽ phải niêm yết bằng mọi giá, nếu cảm thấy bất lợi cho cổ đông. Theo đó, DongA Bank đang trong quá trình hoàn tất kế hoạch tăng vốn điều lệ lên 6.000 tỷ đồng thông qua việc phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. NamA Bank cũng duyệt y kế hoạch tăng vốn điều lệ năm 2014, nhưng khi nhắc đến chuyện niêm yết, lãnh đạo NH này cho biết đây không phải thời khắc hiệp. "Hiện NamA Bank đã là NH đại chúng nên mọi thông báo, hoạt động đều được công khai một cách sáng tỏ qua bẩm tài chính hằng quý, thông báo về ĐHCĐ, kết quả hoạt động... Do đó, không nhất mực cứ phải niêm yết nếu trong bối cảnh thị trường không thuận lợi", đại diện lãnh đạo này cho biết. HDBank, Maritimebank, Techcombank, Southern Bank... Cũng đều trình cổ đông kế hoạch niêm yết tại các kỳ ĐHCĐ những năm qua. Nhưng xem ra, ĐHCĐ sắp tới, các NH này cũng chẳng thể thông qua kế hoạch niêm yết với lý do chờ thêm một thời kì khi chứng khoán bình phục. Nhiều NH không giấu giếm lo ngại nếu lên sàn thời khắc này sẽ rơi vào trường hợp như Navibank, thậm chí còn thảm thương hơn.