Bến hoàn lương

Theo dòng chảy của mình, sông Yên - hay còn được gọi là sông Mực, sông Nhà Lê - trải mấy trăm năm đắp bồi cho một vùng đất nghèo phía Tây Nam tỉnh Thanh Hóa còn ẩn chứa trong mình một câu chuyện đầy tính nhân văn. Câu chuyện về những người chiến sỹ Công an dân chúng đi phá hoang đất hoang, lập nên Khu sinh sản Thanh Lâm, tiền thân của Trại giam Thanh Lâm, với ngút ngàn cây trái. Để giờ đây, cái trại giam nằm ven bờ sông Yên ấy đã trở nên niềm tin cẩn của quần chúng. #, Trở nên bến hoàn lương của rất nhiều phận đời lầm lạc... 35 năm chinh phục thiên nhiên Theo chữ Hán, Thanh Lâm có tức thị rừng xanh. Đã là rừng thì ắt hẳn phải ngút ngát màu xanh cây cỏ, phải trù phú những sản vật tự nhiên tặng thưởng. Nhưng không, 35 năm trước đây, cái tên ấy chỉ khơi gợi lên những mường tưởng xa xăm, nghèo khó và lạc hậu. Vùng đất này là một xã miền núi nằm ở phía Tây Nam huyện Như Xuân, địa hình đẵn là đồi núi và bị chia cắt bởi các khe, suối, dân cư lác đác đa phần là đồng bào Thái, Mường, Thổ… đời sống vô cùng khó khăn, thiếu đói. Đại tá Nguyễn Xuân Phòng (ngoài cùng bên trái) đi thẩm tra phạm nhân lao động Tháng 3/1979, lịch sử vùng đất Như Xuân đã lưu lại một mốc son đánh dấu sự ra đời, trưởng thành của một đơn vị Công an quần chúng. #. Ngày đó, 52 cán bộ, chiến sỹ Công an đến từ mọi miền quê của giang san - những người được Bộ Nội vụ, nay là Bộ Công an giao nhiệm vụ xây dựng Khu sinh sản Thanh Lâm. Với diện tích được giao lúc đầu là 2.758ha, đốn là rừng rậm, đất trống, đồi núi trọc, để biến rừng thành nhà, thành cơm áo, những chiến sỹ Cảnh sát Trại giam đã phải vượt qua sao gieo neo, vất vả. Dẫu cực khổ chồng lên gian khó, dẫu bệnh tật đến cùng thiên tai, song dưới sự chỉ huy, chỉ đạo của chi bộ Đảng do đồng chí Tô Bá Oanh làm bí thơ, những chiến sĩ cảnh sát trại giam đã động viên nhau làm việc để xây dựng nên một khu hành chính với nhiều phòng ở, phòng cho tù và hàng trăm ha đất sản xuất nông nghiệp… Đại tá Nguyễn Xuân Phòng (Phó Cục trưởng Cục Hậu cần – Kỹ thuật, Tổng cục 8, Bộ Công an), một trong tám đảng viên của Chi bộ Đảng đầu tiên khi thành lập Khu sinh sản Thanh Lâm kể lại rằng, những tháng ngày đầu tiên xây dựng đơn vị tại vùng rừng núi Thanh Lâm, các cán bộ chiến sỹ không chỉ phải đối mặt với sự khắc nghiệt của tự nhiên, mà nhiệm vụ của các anh lúc này cũng khôn cùng đặc thù, đòi hỏi bản lĩnh chính trị vững và khả năng lý luận, thuyết phục sắc bén. Nhiệm vụ của các anh là quản lý số đối tượng mãn hạn tù được tha ở các trại giam đến ngụ bắt, đối tượng ngụy quân, ngụy quyền và đặc biệt là bọn điệp báo, biệt kích có lịch sử chống phá cách mệnh... Cuối năm 1989, một bước ngoặt mới đã mở ra với khu sản xuất Thanh Lâm khi đơn vị chính thức được chuyển đổi thành Trại giam Thanh Lâm theo Quyết định số 186/QĐ/BNV của Bộ Nội vụ. Với chức trách, nhiệm vụ mới, trại giam Thanh Lâm đã chủ động triển khai đồng bộ nhiều biện pháp quản thúc, nhốt tù túng như sửa sang, sang sửa công trình giam cầm, tường rào bảo vệ và chỉnh đốn đường lối làm việc từ Ban giám thị đến các phân trại và các bộ phận chuyên môn, nghiệp vụ… Biến “sỏi đá thành cơm” Thật khó đong đếm được biết bao máu nóng, bao giọt mồ hôi và cả máu của tập thể cán bộ đội viên và tầy nơi đây đã đổ xuống đất cằn để màu xanh sự sống ngời lên nơi núi rừng xa vắng. Thanh Lâm hiện tại mang dáng vẻ của một khu lao động sinh thái với những khuôn viên được thiết kế đẹp mắt, những hàng cây rợp bóng và mặt hồ trong xanh. Với 6 phân trại và hai điểm sinh sản, Thanh Lâm giờ đây là ngôi nhà chung của 521 cán bộ chiến sĩ và hơn 5.000 tù nhân đang thi hành án cải tạo tại đây. Đơn vị cũng đang sở hữu hàng trăm ha đất sản xuất, 163 ha đất trồng rừng, chăm chút và bảo vệ 1.700ha rừng nguyên sinh. Mỗi năm, hàng chục cánh rừng và đồng ruộng xanh bạt ngàn này đã mang lại cho trại giam Thanh Lâm một nguồn thu đáng kể, không chỉ tạo tiền đề để xây dựng cơ sở hạ tầng cho trại giam càng ngày càng khang trang, bề thế hơn mà còn đóng góp nhất thiết vào các chương trình phát triển kinh tế của địa phương. “Ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”, từ 8 đảng viên trước nhất trong ngày đầu xây dựng, giờ đây, Đảng bộ trại giam Thanh Lâm đã có 19 chi bộ với 284 đảng viên, liên tục nhiều năm liền giữ vững danh hiệu “Đảng bộ trong sạch, vững mạnh” và “Đơn vị quyết thắng” trong lực lượng Cảnh sát trại giam. Vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng đối với các tổ chức quần chúng. # Như Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Công đoàn cơ sở… được tăng cường trên nguyên tắc kết đoàn, hợp nhất, nâng cao ý thức dân chủ… Phát huy vai trò thanh niên xung kích, Đoàn cơ sở trại giam Thanh Lâm luôn đi đầu trong các phong trào thi đua, các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, thăm hỏi các gia đình chính sách, các hộ nghèo có cảnh ngộ khó khăn trên địa bàn. Đoàn cơ sở trại giam Thanh Lâm cũng vinh dự hai lần được Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh tặng cờ “Đơn vị dẫn đầu phong trào thi đua khối lực lượng vũ trang” và được chủ toạ nước tặng “Huân chương bảo vệ sơn hà hạng Ba”. Công tác kiểm tra hồ sơ ân xá, tha tù ở Trại giam Thanh Lâm Có sao câu chuyện minh chứng cho tinh thần kết đoàn, sáng tạo và nuốm vượt khó của những người chiến sỹ trại giam nơi đây. 35 năm là gần 13.000 ngày với sao buồn vui, mưa nắng. Chế độ chính sách đối với phạm nhân được thực hành nghiêm chỉnh đã tạo được môi trường an toàn, lành mạnh cho tù nhân cải tạo hoàn lương. Nền sản xuất của trại có mô hình đa dạng, nhiều ngành nghề phát triển kiên cố và nhiều triển vọng. Những chiến công ấy đã góp phần cùng toàn ngành xây dựng lực lượng Cảnh sát trại giam vững mạnh và đảm bảo an ninh quốc gia. Dấu ấn Thanh Lâm hôm nay là hàng triệu gốc cây công nghiệp cho giá trị kinh tế cao như luồng, mía, tràm bông vàng, keo và dó bầu… đang mỗi càng ngày càng lên xanh, một lan rộng phủ lên những vạt đất đồi hoang hóa, khô cằn. Rừng đã xanh, những người chiến sỹ Công an Thanh Lâm lại lặn lội về với biển. Năm 2002, Ban giám thị trại giam đã nghiên cứu địa bàn và đặt vấn đề xin cấp đất để xây dựng cơ sở sản xuất cho trại. Không lâu sau đó, hàng trăm cán bộ chiến sỹ và tù túng đã xuống vùng cát trắng ven biển thuộc xã Quảng Lưu, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa để tổ chức cho tù hãm và cán bộ đào ao và xây dựng công trình nuôi tôm trên gần 10ha cồn cát chang chang nắng gió. Sau 10 năm gây dựng, giờ đây, điểm sản xuất này đã trở thành một cơ sở nuôi trồng thủy hải sản theo phương pháp công nghiệp có quy mô lớn, tạo nên một hướng đi mới trong hoạt động nuôi trồng thủy hải sản ở địa phương. Có nhẽ sẽ không quá lời khi nói rằng trại giam Thanh Lâm một trong những đơn vị có nhiều cách làm hay, nhiều phong trào độc đáo trong công tác giáo dục người lỡ lầm. Năm 2013, phong trào thi đua chấp hành án phạt tù do Ban Giám thị Trại giam Thanh Lâm phát động đã được tù đọng trong toàn trại hưởng ứng và thực hành nghiêm túc, các tội phạm đều yên tâm cải tạo, học tập nên kết quả xếp loại thi đua loại tốt và loại khá đạt gần 90%. Đất lành cho “hạt thiện” nảy mầm Đại tá Phan Ngọc Việt, Giám thị Trại giam Thanh Lâm, bảo rằng, có một minh triết được đúc kết trong quá trình lao động của nhiều lớp cán bộ và tù nhân ở Thanh Lâm, đó là: “Con trai trai ngoài biển, một hạt cát vào thân thể nó, nó bao bọc, chua xót rồi biến cát thành ngọc quý. Mỗi cây dó bầu bị chém vào thân, từ vết sẹo ấy, nó tiết nhựa, tiết “đề kháng”, biến nỗi đau thành trầm quý”. Còn với những tù đọng nơi đây, liệu họ có vịn được vào lầm lạc của mình ra để đứng dậy, có luyện được “ngọc”, được “trầm” cho đời mình hay không? Dưới sự cảm hóa, giáo dục của tập thể cán bộ chiến sỹ trại giam Thanh Lâm, trai đã nhả ngọc và dó trầm đã tỏa hương thơm ngát. Nhiều tù túng từng có thời kì thụ án ở Thanh Lâm hẳn vẫn chưa quên được hình ảnh giám thị trại giam đã gác lại công việc bận rộn những ngày cuối năm để đến rà soát từng phòng giam, quan sát, cổ vũ anh em tù hãm hào hứng ý thức, nguôi nỗi nhớ nhà khi Tết đến, Xuân về, nhấc anh em sinh hoạt, nghỉ ngơi điều độ để đảm bảo sức khỏe sau một ngày cần lao nặng nhọc. Sự gần gụi và khoan dung của Ban giám thị đã trở nên tấm gương cho cán bộ đội viên, tạo nên những hình ảnh đầy nhân văn của những người làm mướn tác quản giáo trong mỗi tầy, xúc tiến họ có thêm kiên tâm hoàn lương để trả lại cho đời những con người mới, tư cách mới. Trong hành trang của những người chiến sỹ trẻ Thanh Lâm hôm nay, có một thứ chẳng thể thiếu: Đó chính là niềm tự hào về truyền thống của một đơn vị luôn dẫn đầu phong trào thi đua “Vì an ninh giang sơn” của Tổng cục Thi hành án và tương trợ tư pháp, hai lần được Chính phủ ban tặng Huân chương chiến công hạng Nhì và hạng Ba, được chủ toạ nước ban tặng Huân chương bảo vệ sơn hà hạng Nhất... Hai tiếng Thanh Lâm giờ đây không chỉ được nhắc đến trong niềm tin yêu của đồng bào các dân tộc huyện Như Xuân, mà cái tên đó đã và đang thắp lên cho những tù nhân thi hành án cải tạo tại đây những niềm tin mới, những dự cảm tốt lành về ngày mai của họ. Ở nơi đây, mảnh đất mà những người chiến sỹ Công an làm công tác quản giáo từ thế hệ này qua đời khác đã gieo xuống bao hạt giống của tinh thần nghĩa vụ và lòng vị tha, để rồi những con người từng bị bóng tối bao phủ cuộc đời sẽ như cây dó bầu, lặng lẽ uống nước nguồn xanh mát, hứng nắng trời đượm ngát và đón nhận tình cảm của bao người mà dần vươn cao, vươn thẳng để rồi tiết nhựa làm lành những vết thương trên thân. Nguyễn xáp