Thách thức nguồn nhân lực

Thừa và thiếu Theo thống kê mới nhất từ Bộ lao động-Thương binh-từng lớp, tính đến hết quý I-2014, cả nước có hơn 1 triệu người trong độ tuổi lao động bị thất nghiệp, tăng 145.800 người so với quý IV-2013. Tỷ lệ thất nghiệp ở tỉnh thành là 3,72%, cao gấp 2,4 lần nông thôn. Đáng để ý, nhóm cần lao trình độ cao tiếp chuyện khó khăn khi tìm việc làm, có 162.400 người có trình độ từ đại học trở lên thất nghiệp, chiếm 4,14% tổng số người có trình độ này, tăng 4.300 người so với quý III-2013; có 79.100 người có trình độ cao đẳng thất nghiệp (chiếm 6,81%), tăng 7.500 người so với quý IV-2013. Bên cạnh thất nghiệp cao ở nhóm có trình độ đại học, cao đẳng, thất nghiệp thanh niên tiếp kiến là vấn đề được quan hoài. Trong quý I-2014, cả nước có 504.700 thanh niên (nhóm từ 15-24 tuổi) bị thất nghiệp (chiếm 6,66%), tăng 54.400 người so với quý IV-2013 và tăng 17.000 người so với cùng kỳ năm 2013. Trong khi rất nhiều lao động có trình độ đang chật vật tìm việc làm, ngồi dưng ít DN việc kiêng ứng viên chính là một trong những thách thức trong quá trình hoạt động sinh sản kinh doanh. Nhiều DN cho hay khi tuyển dụng nhân công mới vào nghề (sinh viên mới ra trường) gần như DN phải đào tạo lại. Ông Lê Hồng Minh, chủ toạ CTCP VNG, san sẻ nguồn nhân công chính là một trong 3 thách thức VNG đang phải đối mặt: “Với hầu hết các DN, nhân công luôn là một bài toán khó, nhưng với riêng VNG bài toán này còn khó hơn vì ngành nghề chúng tôi làm có rất ít nhân lực”. Nói về vấn đề này, bà Victoria Kwakwa, Giám đốc Quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, phân tách trường hợp sinh viên tốt nghiệp ra trường không có việc làm sẽ can dự đến 3 khả năng: thứ nhất, công việc không đủ nhiều; thứ hai, thị trường lao động không hoạt động tốt; và thứ ba, không có sự khớp nối giữa kỹ năng được đào tạo và kỹ năng thị trường cần. Trong trường hợp của Việt Nam, có 2 vấn đề đó là không đủ việc làm và hệ thống giáo dục có trục trặc. Bà Victoria Kwakwa nhấn mạnh Chính phủ cần có những cách tân toàn diện để đào tạo ra những sinh viên có những kỹ năng mềm bên cạnh những kỹ năng cứng. Giải điểm nghẽn? Tại Diễn đàn kinh doanh thường niên Diệt gián lần thứ nhất do Forbes Việt Nam tổ chức hồi giữa tuần qua, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ Việt Nam hiện phải đối mặt với nhiều thách thức, nhưng làm sao để giải quyết cho được 3 điểm nghẽn cũng là 3 khâu đột phá: hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; xây dựng kết cấu hạ tầng; phát triển nguồn nhân lực. Nói về nguồn nhân lực, Phó Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam hiện có dân số trên 90 triệu người và con số này sẽ tiếp kiến gia tăng. Việt Nam đang trong thời kỳ dân số vàng, song thời kỳ nào cũng có bắt đầu và chấm dứt. Theo các nhà dân số học, thời kỳ dân số vàng của Việt Nam đã qua 8 năm rồi và còn khoảng hơn 20 năm nữa. Làm sao để chúng ta phát triển được nguồn nhân lực này? “Rất nhiều người nói rằng người Việt Nam rất sáng dạ. Điều đó là đúng, nhưng chúng ta cũng không quên rằng chất lượng nguồn nhân lực được đo, đếm bằng chính hiệu quả của DN. Rất nhiều DN bây giờ muốn tìm nguồn nhân công chất lượng cao nhưng chưa tìm được trong khi rất nhiều sinh viên ra trường lại không có việc làm” - Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói. Ông cũng nhấn mạnh thêm, sinh viên ra trường không chỉ cần có kiến thức, kỹ năng làm việc mà phải có kỹ năng sống, ứng phó nhiều cảnh huống trong từng lớp. Diet gian Nguồn nhân công chất lượng cao luôn là bài toán khó với các DN. Ảnh: LONG THANH Có thể thấy, Việt Nam đang trong quá trình hội nhập sâu rộng vào khu vực cũng như thế giới, DN Việt Nam sẽ là những DN toàn cầu, công dân Việt Nam cũng sẽ là những công dân toàn cầu. Song trước bài toán nhân lực, đặc biệt nhân công chất lượng cao, còn nhiều bề bộn như bây giờ, thách thức đặt ra cho Việt Nam sẽ không ít. Là một người làm trong ngành giáo dục, TS. Đặng Thanh Vũ, khoa quản trị kinh dinh, trường Đại học Công nghệ TPHCM (Hutech), san sẻ góc nhìn về nhân lực hệ trọng đến một hiệp nghị quan yếu mà Việt Nam đang tham dự thương thuyết là hiệp định TPP: “Lợi ích từ TPP được đề cập nhiều từ các báo cáo khắp trong và ngoài nước. Nhưng cho dù lợi thế có thiết thực đến đâu đi nữa, Việt Nam vẫn rất cần đội ngũ con người nhân kiệt đủ tầm, đủ sức để thừa hành và đảm nhận các trọng trách như mong đợi”. Ông nói thêm, các đại học Việt Nam có nhiều sức mạnh tiềm ẩn vì chứa đựng bên trong lực lượng cần lao trẻ, hùng mạnh và dồi dào. Nếu các trường đều ý thức, cùng bắt tay hành động mạnh mẽ, đối phó với các nguy cơ ngắn hạn và đeo đuổi chương trình tụ họp vào chất lượng và trí não dài hạn, đào tạo tốt lao động trẻ Việt Nam thành những con người hào kiệt, kiên cố Việt Nam có thể bước vào TPP với làn sóng tăng trưởng và thịnh vượng lâu bền.