Chủ quyền biển đảo qua thư tịch cổ

Đường Đại cương vực đồ (được Trung Hoa dân quốc giảng dạy trong nhà trường) mô tả cực nam của Trung Quốc chỉ đến đảo Hải Nam - Ảnh: sách Hoàng Sa - Trường Sa trong thư tịch cổ Hoàng Sa trong Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư Hai nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh và Trần Viết Ngạc (ở Thừa Thiên-Huế) vừa phối hợp với tập san Nghiên cứu và Phát triển (thuộc Sở KH-CN Thừa Thiên-Huế) ban bố phần biên dịch và khảo chú lại bộ bản đồ cổ Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư , vốn nằm trong bộ sưu tập bản đồ cổ gộp chung ở bộ sách có tên Hồng Đức bản đồ . “Việc dịch và khảo cứu lần này của chúng tôi hy vọng sẽ góp phần giúp cho người đọc tiếp cận rõ ràng, cụ thể hơn các địa danh, đặc biệt là các văn bản cổ có liên hệ đến Hoàng Sa”, nhà nghiên cứu Trần Đại Vinh cho biết. Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư do Đỗ Bá vẽ và ghi chú năm 1686, đến nay vẫn là tác phẩm trước tiên của người Việt khảo chú về Hoàng Sa, từ không gian phân bố, sự hiểm cho tàu thuyền đi ngang qua, sự vùi lấp, trầm tích các hàng hóa, vàng bạc, kim loại, súng đạn của những chiếc tàu bị vỡ, và việc khai hoang, thu nhặt các hóa vật này của đội thuyền Hoàng Sa 18 chiếc từ tháng chạp mỗi năm. Điều này khẳng định chủ quyền của VN trên quần đảo Hoàng Sa từ thế kỷ 17. Hoàng Sa - Trường Sa trong thư tịch cổ Cuốn sách Hoàng Sa - Trường Sa trong thư tịch cổ (Phương Nam Book và NXB Hội Nhà văn ấn hành) gồm 11 bài khảo cứu, phản biện liên quan đến chủ quyền Hoàng Sa - Trường Sa. Tư liệu dùng để khảo cứu có nhiều loại khác nhau, song quan yếu nhất phải nói tới nguồn tư liệu bản đồ. Trong bài Tư duy chi tiết tham khảo biển cả của Trung Quốc, tác giả Đinh Kim Phúc cho biết: “Khảo sát sờ soạng các bản đồ cổ của Trung Quốc từ năm 1909 không bản đồ nào có ghi cái gọi là quần đảo Tây Sa, Nam Sa. Vơ bản đồ cổ ấy đều xác định đảo Hải Nam là cực nam biên thuỳ phía nam của Trung Quốc”. Cuốn sách chứng dẫn bằng hình ảnh cụ thể 10 tấm bản đồ: bản đồ do các nhà hàng hải phương Tây vẽ, bản đồ Trung Hoa dân quốc năm 1936 được xuất bản bởi Sheng Bao, Đường Đại bờ cõi đồ (bản đồ nhà Đường, được Trung Hoa dân quốc ấn hành dùng để giảng dạy trong nhà trường), bản đồ đời Tống vẽ trên đá, Đại Minh hỗn nhất đồ (vẽ trên vải lụa năm 1389, bản đồ cổ nhất Trung Quốc còn sót lại)… đều mô tả cực nam của Trung Quốc chỉ tới đảo Hải Nam. Trong bài Những phát hiện mới chung quanh tấm bản đồ thế giới của Matteo Ricci, tác giả Đinh Kim Phúc cũng cung cấp những điểm xăm xung quanh các phiên bản hiếm hoi của tấm bản đồ Ricci quý giá có tuổi hơn 400 năm, qua đó cũng khẳng định lãnh thổ bờ cõi Trung Quốc không hề bao gồm biển Đông và Trường Sa - Hoàng Sa. Hình ảnh quần đảo Hoàng Sa - bãi cát vàng (chỗ khoanh đỏ) trong Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư - Ảnh: B.N.L chụp lại từ tư liệu Bên cạnh tư liệu bản đồ là nguồn tư liệu Hán - Nôm phong phú. Đặc biệt, hai tác giả Nguyễn Đăng Vũ, Nguyễn Xuân Diện có bài viết Khảo cứu tư liệu Lý Sơn khảo cứu tỉ mỉ về một văn bản chữ Hán rất đặc biệt do gia tộc họ Đặng ở Quảng Ngãi cất giữ, có liên quan tới tại đây việc đi Hoàng Sa của tiên sư. Cuốn sách còn có sự dự của tác giả Hồ Bạch Thảo, một nhà nghiên cứu độc lập hiện sống tại Mỹ với nhiều bài viết như: Biển Giao Chỉ, vùng biển Trung Quốc dưới đời nhà Minh, soát cái gọi là Tây Sa (Hoàng Sa), Nam Sa (Trường Sa) trong Thanh sử cảo và Đại Thanh nhất thống chí toàn đồ … Tập tư liệu công phu này, theo nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu, nhằm giúp người đọc đào sâu hơn vấn đề về chủ quyền biển đảo, “cùng nhau suy nghĩ về những biện pháp ngăn ngừa không cho những sự cố xấu nhất có thể xảy ra, đồng thời để kiếm tìm những giải pháp trung và dài hạn cho một trong những vấn đề sinh tử của dân tộc”. Bùi Ngọc Long - Ngọc Bi